İİK. 36 göre teminat gösterilmesi durumunda hacizler kalkar mı ?

İcra ve İflas Kanunu’nun 36. maddesi uyarınca, teminat gösterilmesi durumunda hacizlerin kalkıp kalkmayacağı, borçlunun sunduğu teminatın türüne göre belirlenmektedir. Genellikle, Teminat olarak nakit, banka teminat mektubu ya da taşınmaz mal gösterilebilir. Bu yazıda, bu farklı teminat türlerinin hacizlerin kaldırılıp kaldırılmayacağı hususlarına ilişkin Yargıtay kararlarıyla konuyu ele alacağız.  Faydalı olması temennisiyle.

İcra ve İflas Kanunu’nun 36. maddesinde sayılan teminat türlerinden birini teminat olarak göstermek isterse, bu teminatları, icra mahkemesinin kabulü gerekir[1]. Bu noktada borçlu, teminat türlerinden birini icra dairesine sunacak ve icra dairesi, icra mahkemesine teminatın kabul edilebilir olup olmadığını soracaktır[2]. Böylece teminatın uygun olup olmadığı değerlendirilmiş olacaktır. İcra dairesi, icra mahkemesinin vereceği cevaba göre hareket edecektir. Borçlu, ilâmda hükmedilenden farklı ancak onun kıymetinde, taşınır rehnini, esham veya tahvilatı[3], taşınmaz rehnini ya da banka teminat mektuplarını icra mahkemesinin onayıyla teminat olarak gösterebilir. Bu teminatlar bakımından icra mahkemesi, yalnızca gösterilen teminatın tahmini değerinin alacağı karşılama oranını değerlendirmeyip aynı zamanda teminatın üzerindeki sınırlamaların dışında kalan değerin alacağı karşılama oranını da dikkate almalıdır[4].

Kanun koyucu teminat gösterilmesi için herhangi bir süre öngörmemiştir. İcranın durdurulması için mühletin alınabilmesi teminatın gösterilmesi şartına bağlı olduğundan borçlu, en kısa süre içerisinde teminatı göstermelidir[5]. Uygulamada genel olarak teminat olarak nakit para veya banka teminat mektubu ibraz edilmektedir. Bunların yanında menkul rehni, hisse senedi, tahvil ve taşınmaz rehni de teminat olarak gösterilebilecektir.

---

İİK. Madde 36’ya göre Teminat Mektubu Sunulması veya Dosyaya Nakit Bedel Yatırılması Durumunda Hacizler Kalkar

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, 2022/13055 E. 2022/7582 K. 20.09.2023 tarihli kararı şu şekildedir.

“….İİK’nın 36. maddesi uyarınca tehiri icra kararı almak üzere icra müdürlüğü tarafından mehil verilebilmesi için ibraz edilen teminat mektubu veya yatırılan nakdi teminat, ödeme yerine geçmez ise de, borçlu tarafından yatırılan teminatın, yatırıldığı tarih itibari ile icra takip dosyası alacağını tüm fer’ileri ile birlikte karşılaması halinde, mevcut hacizlerin aşkın hale geleceği kuşkusuz olduğu gibi, hacizlerin devam etmesi İİK’nın 85/son maddesiyle de bağdaşmayacaktır….”

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, 2022/9834 E. 2023/2743 K. 25.04.2023 tarihli kararı şu şekildedir.

“….Dosyaya sunulan teminat mektubunun yatırıldığı tarih itibari ile icra takip dosyası alacağını tüm fer’ileri ile birlikte karşılaması halinde, mevcut hacizlerin aşkın hale geleceği kuşkusuz olduğu gibi, hacizlerin devam etmesi İİK’nın 85/son maddesiyle de bağdaşmayacaktır…..”

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, 2019/5848 E. 2019/7903 K. 13.05.2019 tarihli kararı şu şekildedir.

“…Yargıtay’dan tehiri icra kararı almak üzere icra müdürlüğü tarafından mehil verilebilmesi için ibraz edilen teminat mektubu veya yatırılan nakdi teminat, ödeme yerine geçmez ise de, borçlu tarafından yatırılan teminatın, yatırıldığı tarih itibari ile icra takip dosyası alacağını tüm fer’ileri ile birlikte karşılaması halinde, mevcut hacizlerin aşkın hale geleceği kuşkusuz olduğu gibi, hacizlerin devam etmesi İİK’nun 85/son maddesiyle de bağdaşmayacaktır….”

---

İİK. Madde 36’ya göre Taşınmaz Teminat Olarak Gösterilmesi Durumunda Hacizler Kalkmaz

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2022/9066 E. 2023/1984 K. 23.03.2023 tarihli kararı şu şekildedir.

“…İİK’nın 36. maddesi gereğince, icranın tehiri için taşınmaz teminat olarak gösterilebilir ise de, taşınmazın satışı halinde, satış bedelinin, dosya borcunu ferileri ile birlikte karşılayıp karşılamayacağı belli değildir. Bu durumda, teminat olarak taşınmazın gösterilmesi halinde, bu teminatın hacizlerin kaldırılmasını sağlamayacağına hükmetmiştir..”

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/12160 E. 2022/4428 K. 05.04.2022 tarihli kararı şu şekildedir.

“… İİK’nun 36. maddesi gereğince, icranın tehiri için taşınmaz teminat olarak gösterilebilir ise de, taşınmazın (taşınmazların) satışı halinde, satış bedelinin, dosya borcunu ferileri ile birlikte karşılayıp karşılamayacağı belli değildir. Bu durumda, teminat olarak taşınmazın (taşınmazların) gösterilmesi halinde, bu teminatın hacizlerin kaldırılmasını sağlamayacağının kabulü gerekir…”

KAYNAK:

[1] Pekcanıtez/Atalay/Sungurtekin Özkan/Özekes, s. 289; Atalı/Ermenek/Erdoğan- İcra ve İflâs Hukuku, s. 435; Özbek- İlâmlı İcranın Etkinliği, s. 854, dn. 410; Akyol Aslan-Teminat, s. 740; Meriç, Nedim, Türk-İsviçre Hukukunda Paylaştırma Kuralları ve Sıra Cetveline Müracaat Yolları, Ankara 2015, s. 124; Okur, s. 343-344; Kulaksız, s. 85; Kuru- İcra ve İflâs Hukuku III, s. 2193; Uyar-Yürütmenin Durdurulması, s. 6

[2] Akyol Aslan-Teminat, s. 740; Okur, s. 344.

[3] Esham, hisse (pay) senedi anlamına gelmektedir. Ortaklık sermayesinin birbirine eşit kısımlara ayrılmış parçalarından her birinin karşılığı olan kıymetli evraktır (Yılmaz, Ejder, Hukuk Sözlüğü, 7. B., Ankara 2002, s. 341, 978). Eshamın teminat olarak taşıdığı özellikler ile ilgili bkz. Okur, s. 84-94. Tahvilat ise, devletin, ortaklıkların veya kurumların borç sağlamak amacı ile çıkarttıkları senetlerdir (YılmazSözlük, s. 1170). Tahvilin teminat olarak taşıdığı özellikler ile ilgili bkz. Okur, s. 94-98.

[4] Türkiye Cumhuriyeti Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı Yeni Kanun Yolu Sistemi Çerçevesinde İlamlı İcrada İcranın Durdurulması (Geri Bırakılması) Yüksek Lisans Tezi Tahsin Mavzer Ankara, 2020. S.131

[5] Okur, s. 333-334.

6- Nihat KARADAŞ – İcra Baş Müdürü ( Marmara Üni. Dönem Projesi)