İlamsız İcra Nedir? Süreci, Türleri ve Yetki Durumları

İlamsız İcra Nedir?

İlamsız icra, mahkeme kararı olmaksızın para veya teminat alacaklarının tahsili için başvurulan bir icra yoludur. Bu icra türü, bir ilâm veya ilâm niteliğinde belgeye dayanmayan alacaklar için kullanılır. Alacaklının alacağını hızlı bir şekilde tahsil etmesini sağlamak amacıyla geliştirilmiş olan bu sistem, borçlunun itiraz etme hakkını da barındırmaktadır. İlamsız icra, özellikle ticari hayatta sıkça karşılaşılan bir uygulamadır ve alacaklıların alacaklarını tahsil etmelerinde büyük kolaylık sağlar.

İlamsız İcra Takip Türleri

İlamsız icra, farklı alacak türlerine göre çeşitli takip yollarını içerir. Bunlar genel haciz yoluyla takip, kambiyo senetlerine mahsus haciz yoluyla takip, kiralanan taşınmazların ilamsız tahliyesi ve rehnin paraya çevrilmesi yoluyla ilamsız takip olarak sıralanabilir.

1. Genel Haciz Yoluyla Takip

– Bu yol, alacaklının mahkemeye başvurmadan doğrudan icra dairesine başvurarak borcunu tahsil etmeye çalıştığı bir yoldur. Borçlunun mal varlığı üzerine haciz konularak alacaklının alacağı tahsil edilir. İlamsız icrada, borca ve yetkiye itiraz için tıklayın.

2. Kambiyo Senetlerine Mahsus Haciz Yoluyla Takip

– Bu takip türü, çek, bono ve poliçe gibi kambiyo senetlerine dayalı alacaklar için uygulanır. Kambiyo senetlerinin hızlı ve etkili bir şekilde tahsili için geliştirilmiş olan bu yöntem, diğer takip yollarına göre daha hızlı sonuç verir.

3. Kiralanan Taşınmazların İlamsız Tahliyesi

– Kiracının kira bedelini ödememesi durumunda, mal sahibinin kiracıyı mahkeme kararı olmaksızın taşınmazdan tahliye etmesi için başvurduğu yoldur. Bu yolla kiralayan, kiracının kira borcunu ödememesi durumunda hızlı bir şekilde tahliye işlemini gerçekleştirebilir.

4. Rehnin Paraya Çevrilmesi Yoluyla İlamsız Takip

– Alacaklının alacağına karşılık borçlunun rehin ettiği malın satılması suretiyle borcun tahsil edilmesi işlemidir. Bu yöntemle alacaklı, rehinli malı icra dairesi aracılığıyla satışa çıkartarak alacağını tahsil eder.

İlamsız İcra Süreci

İlamsız icra süreci, belirli adımları izleyerek yürütülür. Bu süreç, takip talebiyle başlar ve borcun tahsil edilmesine kadar devam eder.

1.Takip Talebi

– Alacaklı, yetkili icra dairesine başvurarak takip talebinde bulunur. Bu talepte alacak miktarı, faiz oranı ve borçlunun kimlik bilgileri yer alır.

2.Ödeme Emri

– İcra dairesi, takip talebini aldıktan sonra borçluya bir ödeme emri gönderir. Bu emir, borcun belirli bir süre içinde ödenmesini veya itiraz edilmesini içerir.

3.Takibin Kesinleşmesi

– Borçlu, ödeme emrine itiraz etmezse veya itirazı bertaraf edilirse takip kesinleşir. Bu aşamadan sonra borçluya ait mal varlığı üzerine haciz konulabilir.

4.Haciz

– Takibin kesinleşmesinden sonra icra dairesi, borçlunun mal varlığına haciz koyar. Haciz işlemi, alacaklının alacağını tahsil etmesi için bir güvence sağlar.

5.Satış

– Haczedilen mallar icra dairesi tarafından satışa çıkarılır. Satış işlemi, açık artırma yoluyla yapılır ve elde edilen gelir alacaklıya ödenir.

6. Paranın Ödenmesi / Aciz Vesikası

– Satış sonrası elde edilen paradan alacaklıya ödeme yapılır. Eğer haciz edilen malların satışı borcu karşılamazsa, borcun geri kalan kısmı için aciz vesikası düzenlenir.

İlamsız İcrada Görev ve Yetki

İlamsız icra süreçlerinde görev ve yetki konusu, icra daireleri ve mahkemeler arasındaki işbölümünü belirler. Görev ve yetki kuralları, ilamsız icranın hangi icra dairesi tarafından yürütüleceğini ve hangi mahkemenin itirazları değerlendireceğini belirler.

Görev: İlamsız icra işlemlerinde ilk derecede icra dairesi görevli olup, icra mahkemesi ile diğer mahkemeler arasında işlevsel yetki uyuşmazlıkları çıkabilir. İcra dairesi, takip işlemlerini yürütürken icra mahkemesi, itiraz ve şikayetleri değerlendirir.
Yetki: Hangi icra dairesinin yetkili olduğu, İcra ve İflas Kanunu (İİK) ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) hükümlerine göre belirlenir. Yetki itirazları, icra dairesine itiraz yoluyla ileri sürülür ve itirazın kabul edilmesi durumunda dosya yetkili icra dairesine gönderilir.

İlamsız İcrada Yetki Sorunları

Yetki sorunları, icra takibinin hangi icra dairesinde başlatılacağını ve yürütüleceğini belirlerken ortaya çıkar. Bu sorunlar, yetki sözleşmeleri ve kesin yetki kuralları çerçevesinde değerlendirilir.

Yetki Sözleşmesi: Mahkemeler için yapılan yetki sözleşmesi, icra dairelerini de kapsar mı? Bu durum, taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine bağlı olarak değişir.
Kesin Yetki: İcra daireleri için de geçerli olan kesin yetki kuralları, belirli durumlarda icra dairesinin yetkisini sınırlar. Örneğin, taşınmazların ilamsız tahliyesinde taşınmazın bulunduğu yer icra dairesi kesin yetkilidir.
Yetki İtirazı: Borçlu, yetki itirazını süresinde yapmazsa takip işlemleri devam eder. Yetki itirazı, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır.

Genel Haciz Yolu ile İlamsız Takip

Genel haciz yoluyla ilamsız takip, en yaygın kullanılan icra takip yöntemlerinden biridir. Bu yol, alacaklının alacağını tahsil etmek için doğrudan icra dairesine başvurmasını sağlar.

Takip Talebi:Alacaklı, takip talebini yazılı, sözlü veya elektronik ortamda yetkili icra dairesine iletir. Takip talebinde, alacak miktarı, faiz oranı ve borçlunun kimlik bilgileri yer alır.
Ödeme Emri: İcra dairesi, takip talebini aldıktan sonra borçluya bir ödeme emri gönderir. Bu emir, borcun belirli bir süre içinde ödenmesini veya itiraz edilmesini içerir.
Takibin Kesinleşmesi: Borçlu, ödeme emrine itiraz etmezse veya itirazı bertaraf edilirse takip kesinleşir. Bu aşamadan sonra borçluya ait mal varlığı üzerine haciz konulabilir.

Takip Talebinin İçeriği

Takip talebi, alacaklının icra dairesine başvurarak borcunu tahsil etme sürecini başlattığı belgedir. Takip talebinin içeriğinde aşağıdaki bilgiler yer alır:

Alacaklı ve Borçlu Bilgileri: Alacaklının ve borçlunun adı, soyadı, adresi, TC kimlik numarası gibi bilgiler yer almalıdır.

Alacağa İlişkin Bilgiler: Alacağın türü, miktarı, faiz oranı ve varsa diğer talepler açıkça belirtilmelidir.

Takip Yolu: Hangi takip yolunun seçildiği belirtilmelidir.

Takip Talebinin Sonuçları

Takip talebi, hem maddi hukuk hem de takip hukuku bakımından çeşitli sonuçlar doğurur.

Maddi Hukuk Bakımından: Takip talebi ile borçlu temerrüde düşer, zamanaşımı kesilir ve borçlunun iyi niyet iddiasında bulunma imkanı ortadan kalkar.

Takip Hukuku Bakımından: İcra takibi başlatılır, borçluya ödeme emri gönderilir ve borçlunun itiraz etmemesi durumunda takip kesinleşir.

Bu makale,

ilamsız icra süreci ve yetki durumları hakkında genel bir bilgi sunarak, konuyu daha anlaşılır hale getirmeyi amaçlamaktadır. İcra hukuku ile ilgili detaylı bilgiler için Avukat veya hukuk uzmanından destek almanız önerilir.