İlamsız icra takibi, alacaklının bir mahkeme kararına ihtiyaç duymadan, doğrudan icra müdürlüğüne başvurarak başlattığı bir takip türüdür. Bu takip, borçlunun borcunu ödememesi durumunda, alacaklının kamu gücü kullanılarak alacağını tahsil etmesine olanak tanır. İlamsız icra, borcun varlığını ispatlayan bir mahkeme kararı olmadığı için yalnızca belirli koşullarda kullanılabilir ve genellikle sözleşmelerden doğan borç ilişkileri için tercih edilir. Bu takip türü, hızlı sonuç alınabilmesi ve süreçlerin alacaklı lehine basitleştirilmiş olması nedeniyle yaygın olarak kullanılmaktadır.

İlamsız icra takibine ilişkin işlemler, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenmiştir. Alacaklı, icra müdürlüğüne bir takip talebi sunarak süreci başlatır. İcra müdürlüğü, talebi inceledikten sonra uygun görmesi halinde borçluya bir ödeme emri gönderir. Bu ödeme emrinde, borcun ödenmesi için belirli bir süre tanınır ve borçlu bu süre içerisinde borcunu ödeyebilir ya da itiraz edebilir.

İlamsız İcranın Çeşitleri Nelerdir?

İlamsız icra takibi, alacak türüne ve takip şekline göre farklı alt türlere ayrılır:

• Genel Haciz Yoluyla Takip: En yaygın kullanılan takip türüdür. Belirli bir belgeye dayanması gerekmez ve her tür borç ilişkisi için kullanılabilir.
• Kambiyo Senetlerine Mahsus Takip: Çek, bono ve poliçe gibi kıymetli evraklardan doğan borçlar için uygulanır. Bu takip türü, diğer takiplerden farklı olarak daha hızlı ve alacaklı lehine düzenlenmiş kurallar içerir.
• Kiralanan Taşınmazların Tahliyesine İlişkin Takip: Kira sözleşmelerine dayalı olarak taşınmazların tahliyesi ve kira bedelinin tahsili için başlatılan takip türüdür.

Her bir takip türü, alacağın niteliğine ve takip sürecinde kullanılacak belgelere göre farklı kurallara tabi tutulmuştur.

İlamsız İcra Takibinde Görevli İcra Dairesi

İlamsız icra takibinde görevli makam, icra müdürlükleridir. İcra müdürlükleri, alacaklının başvurusunu inceleyerek ödeme emri düzenler ve takip işlemlerini yürütür. Görevli icra dairesi, borcun türüne veya takip şekline göre değişmez. Tüm ilamsız takiplerde alacaklı, borçluya karşı icra müdürlüğüne başvuruda bulunarak takip sürecini başlatabilir.

İlamsız Takipte Yetkili İcra Dairesi

Yetkili icra dairesi, takip talebinin hangi icra müdürlüğünde yapılacağını belirler. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’na göre, genel yetki kuralı, borçlunun yerleşim yerindeki icra müdürlüğünün yetkili olmasıdır. Ancak bazı durumlarda alacaklı, yetki itirazı yapılmadığı sürece diğer icra müdürlüklerinde de takip başlatabilir. Örneğin:

• Sözleşmelerden doğan borçlar: Borcun ifa edileceği yer icra müdürlüğü de yetkili olabilir.
• Kira alacakları: Kiralanan taşınmazın bulunduğu yer icra müdürlüğü yetkilidir.

Borçlu, yetki itirazında bulunarak takibin başka bir icra müdürlüğüne taşınmasını talep edebilir.

İlamsız İcra Takibi Nasıl Başlatılır?

İlamsız icra takibi başlatmak için alacaklının yetkili icra müdürlüğüne başvuruda bulunması gerekir. Bu başvuru, bir takip talebi formu doldurularak yapılır. Takip talebinde, alacaklının kimlik bilgileri, borçlunun adresi, alacak miktarı ve alacağın dayandığı hukuki ilişki gibi bilgiler yer almalıdır.

İcra müdürlüğü, takip talebini inceleyerek eksiksiz ve doğru olduğuna kanaat getirirse borçluya bir ödeme emri düzenler. Ödeme emrinde borçlunun:

• 7 gün içinde borca itiraz etme,
• Borca itiraz etmediği takdirde borcunu ödemesi gerektiği belirtilir.

İlamsız Takiplerde Ödeme Emri

Ödeme emri, borçluya borcun tahsil edilmesi amacıyla icra müdürlüğü tarafından gönderilen resmi bir belgedir. Bu belge, borçlunun haklarını ve yükümlülüklerini açık bir şekilde bildirerek alacaklının talebinin resmi olarak iletilmesini sağlar. Ödeme emrinde borcun miktarı, borcun dayandığı hukuki ilişki, ödeme süresi ve borçlunun itiraz hakkı gibi önemli bilgiler yer alır. Borçlunun ödeme emrini almasıyla birlikte belirli hak ve yükümlülükleri başlar.

Borcun ödenmesi için ödeme emrinde genellikle yedi günlük bir süre tanınır. Bu süre içerisinde borçlu, borcunu tamamen ödeyebilir veya ödeme emrine itiraz etme hakkını kullanabilir. Borçlu, itirazını süresi içinde icra müdürlüğüne yazılı olarak sunmalıdır. İtiraz, borcun varlığına, tutarına veya icra müdürlüğünün yetkisine yönelik olabilir. İtirazın yapılması halinde takip durur ve alacaklının, itirazın kaldırılması ya da iptali için mahkemeye başvurması gerekir.

Eğer borçlu, ödeme emrine itiraz etmez ve borcunu da ödemezse, icra müdürlüğü süreci ilerleterek alacaklının talebi doğrultusunda borçlunun mal varlıklarına haciz uygulayabilir. Haciz işlemleriyle borçlunun taşınır veya taşınmaz mallarına el konularak alacaklının borcunun tahsili sağlanır. Haczedilen mallar icra müdürlüğü tarafından satışa çıkarılarak elde edilen gelir alacaklıya ödenir.

Ödeme emrinin borçluya tebliğiyle başlayan bu süreç, hem alacaklının hakkını korumayı hem de borçlunun savunma ve ödeme haklarını kullanmasına olanak tanır. Ancak, borçlunun itiraz etmeyerek ödeme yapmaması durumunda sürecin hızla ilerleyerek haciz aşamasına gelmesi mümkündür. Bu nedenle, ödeme emri tebliğ edilen borçluların süreleri dikkatle takip etmeleri ve haklarını etkin bir şekilde kullanmaları büyük önem taşır.

İlamsız İcra Takibine İtiraz

Borçlu, ilamsız icra takibine 7 gün içinde itiraz edebilir. İtiraz, borcun hiç olmadığını veya kısmen ödendiğini iddia ediyorsa, borca itiraz şeklinde yapılır. Eğer borçlu, takip talebini başlatan icra müdürlüğünün yetkili olmadığını düşünüyorsa, yetki itirazında bulunabilir.

İtirazın icra müdürlüğüne sunulmasıyla takip durur. Alacaklı, bu durumda:

• İtirazın kaldırılması davası için icra mahkemesine,
• İtirazın iptali davası için genel mahkemelere başvurarak takibi devam ettirebilir.

İlamsız İcra Takibi Yetki İtirazı

Borçlu, takip talebinin yanlış yetkili icra müdürlüğünde yapıldığını düşünüyorsa, yetki itirazında bulunabilir. Yetki itirazı, ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde yazılı olarak yapılmalıdır. Yetki itirazı kabul edilirse, dosya yetkili icra müdürlüğüne gönderilir ve takip orada devam eder.

İlamsız İcra Takibinde Borca İtiraz

Borca itiraz, borçlunun borcun varlığına ya da miktarına karşı çıktığı durumlarda yapılır. Borçlu, ödeme emrini aldıktan sonra 7 gün içinde borca itiraz edebilir. İtiraz, borcun tamamına veya bir kısmına ilişkin olabilir. Borçlu, itirazında borcun ödendiğini veya borcun hiç oluşmadığını iddia etmelidir.

İlamsız İcra Takibinde Hacze Adi İştirak Sağlayan Belgeler

Hacze adi iştirak, birden fazla alacaklının aynı borçluya ait malların satışından alacak tahsil etmesi durumunda gerçekleşir. Alacaklılar, adi iştirak sağlayabilmek için:

• Takip talebinde bulunmalı,
• Hacze iştirak için gerekli belgeleri icra dosyasına sunmalıdır.

Bu belgeler, alacağın dayanağını ispatlayan senet, sözleşme ya da benzeri yazılı belgeler olabilir.