Rehin Takibi Kesinleşmeden veya Borca İtiraz Durumunda Yakalama Konulabilir Mi?

Rehin takibinde, takibin kesinleşmesi veya borca itiraz edilmesi durumunda, ilgili rehin hakkının kullanılması ve araçların yakalanması ile muhafazasına dair hukuki düzenlemeler ve içtihatlar belirli kurallar çerçevesinde şekillenir.Bu bağlamda, taşıt rehninden doğan alacakların tahsili amacıyla yapılan takiplerde, takibin kesinleşmesini beklemeksizin araçların yakalanması ve muhafazasına başlanması hukuken mümkündür. İcra daireleri, İİK’nun ilgili maddeleri çerçevesinde bu tür işlemleri gerçekleştirebilir.

Taşıt rehni, tescile tabi olduğundan diğer menkul rehinlerinden ayrılarak ipoteğin paraya çevrilmesine ilişkin takiple benzer özellikler taşımaktadır. İİK’nun 150/d maddesi, müşterek hükümlerden hemen önce ve ipoteğin paraya çevrilmesine ilişkin düzenlemeler içinde yer almış ise de; İİK’nun 150/g maddesi ile birlikte değerlendirilmesi halinde, İİK’nun 150/d maddesinin taşıt rehinlerinde de kıyas yolu ile uygulanması gerekecektir.  (Yargıtay 12. H.D. ESAS  2015/16011 E. 2015/28060 K.)

Yargıtay 12. H.D. Kararları

• Yargıtay 12. Hukuk HD. 2016/20689 E. 2017/12505 K.
•  Yargıtay 12. H.D. 2017/4025 E. 2018/7350 K.
•  Yargıtay 12. H.D. 2015/32754 E. 2016/8198 K.-

Taşıt rehninden dolayı rehnin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takipte, takip talebi üzerine icra dairesince, İİK’nun 150/d maddesi uyarınca takibin kesinleşmesi beklenmeden satış hazırlıklarına başlanacağından, aracın yakalanmasıyla muhafazasına ve kıymet takdiri yaptırılmasına yasal bir engel bulunmamaktadır.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2021/7995 E. 2022/443 K.“Taşıt rehninden dolayı rehnin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takipte, takip talebi üzerine icra dairesince İİK’nun 150/d maddesi uyarınca takibin kesinleşmesini beklemeden aracın yakalanmasıyla muhafazasına ve kıymet takdiri yaptırılmasına yasal bir engel bulunmadığına hükmetmiştir.” ( Adana Bam 10. Hukuk  Dairesi 2020/76 E. 2021/1365 K. Sayılı ilamı onanmıştır.)

İlamsız Rehin takibinde, borca, rehin hakkına itiraz edilmesi durumunda rehinli araca yakalama konulabilir mi ?

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, taşıt rehninin paraya çevrilmesi yoluyla yapılan takiplerde, takip kesinleşmeden aracın yakalanabileceğine hükmetmiştir. Borçlu, itirazlarına rağmen aracın yakalanması ve muhafazası yasal olarak engel değildir. Yerel mahkeme, aracın yakalama  kaldırılması kararını Yargıtay 12. H.D. kararı bozmuştur.

T.C.

YARGITAY

12. Hukuk Dairesi

T Ü R K  M İ L L E T İ  A D I N A

   Y A R G I T A Y   İ L A M I

ESAS NO : 2017/4025

KARAR NO: 2018/7350

İNCELENEN KARARIN

MAHKEMESİ : Beykoz İcra Hukuk Mahkemesi

TARİHİ : 19/11/2014

NUMARASI : 2014/236-2014/367

DAVACI : BORÇLU : –

DAVALI : ALACAKLI : –

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkikinin alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi – tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

Alacaklı tarafından, borçlu aleyhine taşınır rehninin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan ilamsız takipte gönderilen örnek 8 ödeme emrine karşı borçlu, süresinde icra müdürlüğüne başvurarak, yetkiye, borca ve fer’ilerin  itirazı üzerine   takip durduğunu, itirazın kaldırılması ya da itirazın iptali davasının açılmadığını, takibin  kesinleşmemesine rağmen  – plakalı aracın yakalanması nedeniyle  yakalama kararı kaldırılarak  aracın kendisine teslim edilmesine karar verilmesini talep etmiştir. Mahkemece  takip kesinleşmeden haciz ve yakalama kararı verilmeyeceğinden bahisle  araç üzerine konulan haciz ve yakalama şerhinin kaldırılmasına karar verilmiş olup, anılan karar  alacaklı tarafından temyiz edilmiştir.

 İİK’nun 150/d maddesi, müşterek hükümlerden hemen önce ve ipoteğin paraya çevrilmesine ilişkin düzenlemeler içinde yer almış ise de, İİK’nun 150/g maddesi ile birlikte değerlendirilmesi halinde, İİK’nun 150/d maddesinin taşıt rehinlerinde de kıyas yolu ile uygulanması gerekir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında, taşıt rehninden dolayı rehnin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takipte, takip talebi üzerine icra dairesince, İİK’nun 150/d maddesi uyarınca takibin kesinleşmesi beklenmeden satış hazırlıklarına başlanacağından, aracın yakalanmasıyla muhafazasına ve kıymet takdiri yaptırılmasına yasal bir engel bulunmamaktadır.

 Somut olayda; alacaklının  hacizli yakalama şerhi ve kıymet takdiri yapılması  talebi icra müdürlüğünce  kabul edilmiştir. İcra müdürlüğünce aracın yakalanması ile ilgili işlem  yasaya uygun olmakla  şikayetin reddi gerekirken yazılı  gerekçe  ile kabulü isabetsizdir. Öte yandan rehnin paraya çevirlmesi yoluyla takipte   haciz aşaması olmadığından  mahkemece bulunmayan bir haczin    kaldırılmasına  karar verilmesi  de doğru değildir.

SONUÇ  : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK’nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), bozma nedenine göre alacaklının sair temyiz itirazının incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 04.07.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.

T.C.

YARGITAY

12. Hukuk Dairesi

T Ü R K  M İ L L E T İ  A D I N A

   Y A R G I T A Y   İ L A M I

ESAS NO : 2015/16011

KARAR NO: 2015/28060

İNCELENEN KARARIN

MAHKEMESİ : Alanya 1. İcra Hukuk Mahkemesi

TARİHİ : 28/04/2015

NUMARASI : 2015/147-2015/271

DAVACI : BORÇLU: –

DAVALI : ALACAKLI: Ö-

Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki alacaklı tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi Güler Yağcı tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü :

Alacaklı tarafından borçlu hakkında taşınır rehninin paraya çevrilmesi yolu ile ilamsız takipler sebebiyle gönderilen örnek 8 ödeme emirlerine karşı borçlu süresinde icra müdürlüğüne başvurarak rehinlere, takiplere ve ferilerine itirazının yanı sıra, araçlar hakkında verilen yakalama kararlarının da kaldırılmasını talep etmiş; müdürlükçe takip şekli sebebiyle haciz safhası olmadığından haczin kaldırılması isteminin konusu olmadığına ve İİK 150/d maddesi gereğince, takibin kesinleşmesi beklenmeden araçların yakalanarak muhafaza altına alınması işleminin yerinde olduğundan bahisle itirazların reddine ilişkin 06.03.2015 tarihli müdürlük kararının iptaline dair borçlunun şikayeti, mahkemece kabul edilerek, araçlar üzerindeki yakalama şerhlerinin kaldırılarak davacıya teslimlerine karar verilmiştir.

Taşıt rehni, tescile tabi olduğundan diğer menkul rehinlerinden ayrılarak ipoteğin paraya çevrilmesine ilişkin takiple benzer özellikler taşımaktadır. İİK’nun 150/d maddesi, müşterek hükümlerden hemen önce ve ipoteğin paraya çevrilmesine ilişkin düzenlemeler içinde yer almış ise de; İİK’nun 150/g maddesi ile birlikte değerlendirilmesi halinde, İİK’nun 150/d maddesinin taşıt rehinlerinde de kıyas yolu ile uygulanması gerekecektir.

Yukarıdaki açıklamalar ışığında, taşıt rehninden dolayı rehnin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takipte, takip talebi üzerine icra dairesi İİK’nun 150/d maddesi uyarınca takibin kesinleşmesini beklemeden satış hazırlıkları işlemine başlanacağından aracın yakalanmasıyla muhafazasına ve kıymet takdiri yaptırılmasına yasal bir engel bulunmamaktadır.

Somut olayda icra müdürlüğünün aracın yakalanması ile ilgili işlemi yasaya uygun olmakla, bu işleme yönelik şikayetin mahkemece reddi gerekirken yazılı şekilde kabulüne dair karar verilmesi isabetsizdir.

SONUÇ  : Alacaklının temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK’nun 366 ve HUMK’nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istek halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 13/11/2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.