İhtiyati Haciz Nedir ve Kesin Hacze Dönüşüm Süreci Nasıl İşler?
İhtiyati Haciz nedir?
Sizlere “İhtiyati Haciz Nedir, İhtiyati Hacze İtiraz Mümkün mü?” konusunda bilgi vermek istiyorum. İhtiyati haciz, bir kişinin alacaklı tarafından hakkında alacak belgesi bulunan borçlu tarafından alacaklının alacağını temin etmek amacıyla mal varlığı üzerinde uyguladığı bir geçici bir tedbirdir. Bu durumda borçlu kişinin mal varlığına ihtiyati haciz konulur ve belirli şartlar altında bu haciz uygulanır.
İhtiyati haciz kararının infazında dikkat edilmesi gereken durumlar:
İhtiyati haczi tamamlayan iş ve işlemler hususunda bilgi ve becerilerinin artırılması ile ihtiyati haciz müessesesinin, hukuk sistemindeki yeri ve önemi hakkında kapsamlı bir bakış açışı oluşturmak ve uygulama birliğini sağlamaktır.
İhtiyati Haciz ne demektir, hukuki olarak ne anlama geldiğini bilir.
İhtiyati haciz kararının incelemesinde hangi hususlara dikkat edilmesi gerektiğini bilir.
İhtiyati haciz kararının nasıl infaz edeceğini ve ihtiyati haciz tutanağı düzenlemesini bilir.
İhtiyati haczin infazından sonra hangi işlemler ile kesin hacze dönüştüğünü ve ihtiyati haciz alacaklısına ne haklar verdiğini bilir.
İhtiyati haciz kararının kaldırılması görevi ve yetkisinin kime ait olduğunu bilir.
İhtiyati haczin garame ve sıra cetveline etkisini bilir.
İhtiyati haciz İcra İflas Kanunun 257 ile 268 maddeleri arasında ayrıntılı olarak düzenlenmiş ve İcra İflas Hukukunda etkin bir şekilde kullanılan bir tür emniyet tedbiridir.
İhtiyat kelimesi; tedarik, önlem alma, tedbir, anlamlarına gelmektedir. Haciz kelimesi ise bölme, ayırma anlamına gelmektedir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki: İhtiyati haciz bir takip işlemi olmayıp; para alacaklarına ilişkin mevcut veya müstakbel bir takibin veya davanın sonucunun güvence altına alınması için, mahkeme kararı ile borçlunun malvarlığına el konulmasını sağlayan geçici bir hukuki koruma olarak nitelendirilmektedir.
İhtiyati Haciz Kararının İncelenmesinde Dikkat Edilecek Hususlar
Kararın İnfazı (10 gün) (Hükümsüz kalır)
Kararın içeriği
İhtiyati haciz tutanağı
(ihtiyati haciz miktarı, ihtiyati haciz kararı veren mahkemenin sayısı, karar tarihi)
Mahkemece belirlenen teminatın yatırılıp yatırılmadığının kontrol edilmesi
İCRA MÜDÜRLÜĞÜNCE İHTİYATİ HACİZ KARARINA DAYANILARAK RE’SEN HACİZ KARARI VERİLEMEZ.’’
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi 2016/7496- 2016/25332 E-K
İhtiyaten haczedilen paranın ihtiyati haciz icrai hacze dönüştürülmedikçe bankadan istenemeyeceği.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi Esas No:2020/6966 Karar No:2020/8782
İhtiyaten Haczedilen Paranın İhtiyati Haciz İcrai Hacze Dönüştürülmedikçe Bankadan İstenemeyeceği.
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi Esas No:2020/6966 Karar No:2020/8782
- İhtiyati haczin infazına ilişkin şikayetler infazı yapan icra dairesinin bağlı olduğu icra mahkemesine yapılır.
- Takibin durdurulması kararları, ihtiyati haciz kararlarının infazını etkilemez.
- İhtiyati haciz kararının durdurulması için bu konuda ayrıca ve açıkça hüküm bulunmalıdır.
İHTİYATEN HACZEDİLEN malların teminat karşılığında borçluya bırakılması (İİK. 263)
Bu madde sadece ihtiyati hacizde düzenlenmiş olup, yapılan hatalardan biri kesin hacizde de bunun uygulanmasıdır.
- İİK. 264 ve devamı maddelere göre verilen ihtiyati haciz takip kesinleşmesi halinde kesin hacze dönüşür.
- İİK. 281/2 maddesi gereğince verilen ihtiyati haciz ise tasarrufun iptali davasının kabulü ile karar tarihi itibariyle kesin hacze dönüşür.
İhtiyati Haczi Tamamlayan Merasim (İİK 264)
Alacaklı, yokluğunda yapılan ihtiyati haczin içeriğini herhangi bir şekilde öğrenmiş dahi olsa, İİK. mad. 264/I’deki yedi günlük süre işlemeye başlamaz.
İhtiyati Haczin Kesin Hacze dönüşmesi
- İtiraz edilmezse kendiliğinden kesin hacze dönüşür.
İhtiyati haczin uygulanmasına müteakip haczin alacaklı/vekiline tebliğinden itibaren alacaklının yapması gereken iş ve işlemler;
- Madde 264/1 gereği haczin tatbikinden haciz gıyabında yapılmışsa haciz tutanağının kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde ya takip talebinde (Haciz veya iflas) bulunmaya veya dava açmaya mecburdur.Şikayetçinin alacaklı olduğu icra dosyasında, şikayetçinin ihtiyati haczi, itirazın iptali davasının kabulü kararının verildiği tarihte kesin hacze dönüşmüştür.Yargıtay 23. Hukuk Dairesi Esas No:2013/4460 Karar No:2013/5835
Dava ve Takipten Sonra İhtiyati Haciz İsteminde Bulunulması
Alacaklının devam eden icra takibi sırasında ihtiyati haciz isteminde bulunması
Alacaklının devam eden dava sırasında ihtiyati haciz isteminde bulunması
Mahkeme kararının tebliğinden itibaren bir ay içinde ilamlı takip talebinde bulunması zorunludur. (İİK. 264/III)
Tasarrufun İptali Davası İstisna
Tasarrufun iptali da dava kabulle sonuçlandığı takdirde, alacaklı tarafından başlatılacak yeni bir icra takibi olmayıp, İİK’nun 281/2 maddesi uyarınca uygulanan ihtiyati haczin tasarrufun iptali davasının kabulü ile kesin hacze dönüşeceği ve davacı alacaklının verilen ilamı icra dosyasına ibraz ederek cebri icra işlemine devam edeceği
(17. HD. 31.01.2017 T. E: 2016/15520, K: 802)
1-Takibin iptali,
2-Takibin durdurulması,
3-Yetkisizlik,
4-İtirazın kesin veya geçici kaldırılması talebinin reddi gibi maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmeyen icra mahkemesinin kararları gereği ihtiyati haciz kaldırılamaz. (Ancak takibin iptaline ilişkin kesin karar sunulması halinde ihtiyati hacizler hükümsüz hale gelir.)Alacaklıya genel mahkemelerde dava açma hakkı(alacak davası) veya yeni bir takip talebinde bulunma hakkı tanınmalı İ.İ.K 264
DİKKAT: Haksız yere kaldırılan ihtiyati hacizden dolayı süresiz şikayet söz konusudur.Yargıtay 12.H.D.nun 01/10/2018 tarih 2018/12580 E. 2018/8913 K
Yargıtay 12. Hukuk Dairesi ESAS NO:2020/5679 KARAR NO:2020/7613
İHTİYATİ HACİZ KARARININ KALDIRILMASI
Teminat karşılığında Mahkeme Kararı ile İİK. 266
İcra takibinden önce ihtiyati haciz kararını vermiş olan mahkeme, İcra takibinden sonra ise icra takibinin yapıldığı yerdeki icra mahkemesi görevli ve yetkilidir (İİK. mad. 266, c:2)
Alacaklı, ihtiyati hacizden sonra mahkemede alacak davası açmış ise (İİK: mad. 264/I) veya ihtiyati haciz, alacak davasının mahkemede görüldüğü sırada konulmuş ise (İİK. mad. 264/III) davaya bakan mahkeme görevli ve yetkilidir.
Alacaklının itirazın kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra mahkemesinden itirazın kaldırılmasını istememesi ya da mahkemede itirazın iptali davası açmaması ile, yalnız ihtiyati haczin hükümsüz kalıp, icra takibinin derdest kalmaya devam edeceği, icra dosyasına yatan paranın borçluya iadesinin İİK’nun 67/1. maddesi uyarınca itirazın tebliği tarihinden itibaren en geç bir sene içinde itirazın iptali davası açılmaması halinde mümkün olacağı, bu 1 yıllık sürenin geçmesi ile takibin düşeceği,
Yargıtay 12. HD. 14.01.2014 T. E: 34143, K: 359
Geçici hukuki himaye tedbirlerinden olan ve İcra İflas Kanununda özel bir yeri bulunan ihtiyati haczin, bir para alacağının borçlunun mallarına el konulması suretiyle teminat altına alınmasını sağlayan bir emniyet tedbiridir. Alacaklının haklılığının sadece kağıt üzerinde kalmasını önleyen, bu nedenle tüm takibi daha baştan etkileyen temel bir yapı taşı olup, borçlunun vadesi gelmiş veya gelmemiş borçlarını; ödemekten kaçınma veya borçlunun bizzat kaçma ihtimaline karşı hukukun alacaklıya sağlamış olduğu önemli ve faydalı bir uygulamadır.
KAYNAK : Adalet Bakanlığı Eğitim Daire Başkanlığı – Haciz İşlemleri İcra Modülleri Slayt 2024
